- Z czego wynika obowiązek alimentacyjny, kiedy powstaje.
Art.133 &1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego reguluje kwestie obowiązku alimentacyjnego względem dzieci. Zgodnie z tym przepisem rodzice są zobowiązani do zapewnienia dziecku środków utrzymania (np. mieszkanie, ubrania, wyżywienie) oraz środków wychowania (np. wykształcenie, opieka itp.), które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek alimentacyjny powstaje z chwilą narodzin dziecka i wygasa w momencie jego usamodzielnienia. Uzyskanie pełnoletniości nie w każdym przypadku oznacza wygaśnięcie obowiązku dalszego łożenia na dziecko. Do takich przypadków należą sytuacje kiedy dziecko się uczy albo z powodu bezrobocia nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Natomiast w przypadku kalectwa dziecka czy choroby psychicznej, gdy dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie obowiązek taki nie wygaśnie nigdy.
Art. 133&3 reguluje sytuację, w których rodzice mogą uchylić się od obowiązku świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego:
- Jeżeli takie świadczenie jest połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla nich; lub
- Jeżeli dziecko nie dokłada żadnych starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się.
- Kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje również obowiązek alimentacyjny:
- Pomiędzy małżonkami, byłymi małżonkami;
- Pomiędzy rodzeństwem;
- Innych krewnych wstępnych np. dziadków i zstępnych np. wnuków wobec dziadków albo dzieci wobec rodziców.
- Umowy pozasądowe – prywatne, umowa notarialna – za porozumieniem stron
Z tym, że w powyższych przypadkach podstawą zobowiązania jest stan niedostatku tj. stan, w którym osoba uprawniona nie może własnymi siłami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb i nie posiada własnych środków finansowych (wynagrodzenie za pracę, emerytura, renta, inne świadczenia) oraz nie uzyskuje dochodów z własnego majątku.
Niedostatek to nie tylko taki stan, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz także i taka sytuacja osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb.
2. Jak dochodzić alimentów:
( można nadać takiej umowie w sądzie klauzulę wykonalności i uzyskać tytuł egzekucyjny)
- Postępowanie sądowe – najczęściej spotykane.
3.Jak i gdzie złożyć pozew o alimenty.
Jeżeli jeden z rodziców(matka lub ojciec) uchyla się od ponoszenia kosztów utrzymania dziecka albo gdy te świadczenia nie są wystarczające to drugi rodzic powinien wówczas wystąpić z pozwem o alimenty.
Pozew o alimenty składa się do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich, właściwego dla miejsca zamieszkania powoda lub pozwanego. O właściwości sądu decyduje powód lub jego przedstawiciel ustawowy.
Powód (osoba wnosząca pozew) nie ponosi kosztów sądowych.
Jeżeli osób uprawnionych do alimentów jest więcej niż jeden to należy podać dla każdej z nich wysokość dochodzonej kwoty oraz skonkretyzować usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Pozew wraz z załącznikami należy złożyć w biurze podawczym sądu lub przesłać pocztą ( list polecony). O terminie i miejscu rozprawy sąd zawiadamia strony. Pozwanemu doręcza się odpis pozwu oraz zobowiązanie do złożenia oświadczenia o wysokości zarobków. Pozwanemu przysługuje prawo odpowiedzi na pozew, który doręcza się również stronie przeciwnej czyli powodowi.
Pozew o alimenty powinien spełniać ogólne warunki pierwszego pisma procesowego w sprawie (art. 126 k.p.c.) oraz szczególnym warunkom przewidzianym dla pozwu (art.187 k.p.c.)
4.Jak policzyć koszty utrzymania dziecka
Zgodnie z art.135 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od „ usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego”(dziecka) oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
W pozwie należy wskazać kwotę alimentów, których chcemy dochodzić. Należy w tym przypadku obliczyć miesięczny koszt utrzymania dziecka (np. wyżywienie, ubrania, przedszkole, opłaty za czynsz, gaz, prąd, telefon, zajęcia dodatkowe np. prywatne lekcje języka angielskiego itp.)+ koszt roczny (np. zakup podręczników, wyprawki szkolnej, ceny ubrań sezonowych, wakacji, opłaty za szkołę jeżeli są inne niż miesięczne: ubezpieczenie, komitet rodzicielski). Koszty roczne należy zsumować razem i podzielić przez 12. Sumę tą należy dodać do stałego średniego kosztu utrzymania dziecka. Rodzic, który dochodzi przed sądem alimentów musi udowodnić ponoszone na dziecko wydatki (należy mieć odpowie dnienie faktury, rachunki, zaświadczenia od lekarza o chorobie i wydatkach z tym związanych). Jeżeli nie posiada się rachunków, powód powinien złożyć wniosek o przesłuchanie świadków na okoliczność potwierdzenia wydatków i potrzeb dziecka.
Sąd poddając ocenie sytuację finansową pozwanego/nej musi mieć na względzie jego dochody, stan posiadania, zobowiązania. Ocenia to na podstawie zaświadczeń o zarobkach, zeznań o dochodach(PIT) oraz zeznania świadków. Należy zwrócić uwagę na to, że sąd oceniając możliwości finansowe osoby pozwanej bierze pod uwagę nie tylko dochody i zarobki faktyczne, ale również takie, które powinno się osiągnąć przy dołożeniu starań i wykorzystywaniu swoich kwalifikacji.
Art.136 k.r.o chroni interes osób uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych. Mianowicie: jeśli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem alimentów, osoba, która do tych świadczeń była zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub doprowadziła do jego utraty, albo jeżeli zwolniła się z pracy lub zamieniła je na mniej dochodowe, sąd przy ustalaniu wysokości świadczeń alimentacyjnych nie uwzględni powstałej zmiany.
5.Alimenty od rodziny ojca/ matki dziecka.
Art. 128 k.r.o „ Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania ( obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo”.
Art. 132 „Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.”
Oznacza to tyle, że jeżeli osoba zobowiązana do świadczenia alimentacyjnego (ojciec/matka)
nie wywiązuje się z tego obowiązku i jeśli egzekucja komornicza nie przynosi rezultatów to można wystąpić o alimenty na dziecko względem najbliższej rodziny ojca/matki (np. rodziców lub rodzeństwa).
Należy zwrócić uwagę na kwestię, że osoba, która dostarcza środków utrzymania lub wychowania i jeśli nie jest do tego zobowiązana, albo jeśli jest zobowiązana, z tego powodu, że uzyskanie świadczeń alimentacyjnych od osoby do tego zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może ona żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełniać – art.140 k.r.o.
Fundusz Alimentacyjny
- Komu przysługuje świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego.
Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów z dnia 7 września 2007 r. określa warunki przyznawania świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego.
Świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego przysługuje osobie uprawnionej do alimentów od rodziców i wynika z tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd. Drugą obligatoryjną przesłanką jest bezskuteczna egzekucja zasądzonych alimentów. Wyżej wymieniona ustawa definiuje bezskuteczność egzekucji:
„bezskuteczności egzekucji - oznacza to egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych; za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu:
a) braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika,
b) braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;”
Kolejnym warunkiem aby uzyskać świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego jest nieprzekraczanie ustalonego kryterium dochodu. W chwili obecnej jest to - 725 zł miesięcznie w przeliczeniu na jedną osobę.
Świadczenie alimentacyjne z Funduszu Alimentacyjnego nie mogą być wyższe niż 500 zł. Jeśli więc zasądzone przez sąd alimenty wynoszą 300 zł to w takiej właśnie kwocie będą wypłacone przez FA.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona:
• została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (dom pomocy społecznej, placówka opiekuńczo-wychowawcza, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, a także szkoła wojskowa lub inna szkoła zapewniająca nieodpłatnie pełne utrzymanie) albo w rodzinie zastępczej,
• jest pełnoletnia i posiada własne dziecko,
• zawarła związek małżeński.
Dokumenty i wniosek (szczegółowo określony) można znaleźć na stronie ministerstwa pracy i polityki społecznej albo w gminach (zajmują się tym głównie Ośrodki Pomocy Społecznej).
